Muzeum Narodowe w Krakowie jest najstarszym i największym z polskich muzeów narodowych. Zostało powołane do życia w 1879 r. Zbiory Muzeum liczą ponad 900 tysięcy eksponatów, a jego misją jest upowszechnianie sztuki polskiej i zagranicznej.
MNK obejmuje dwanaście oddziałów. Główną siedzibą jest Gmach Główny, mieszczący się przy alei 3 Maja 1, gdzie znajdują się Galeria Rzemiosła Artystycznego oraz XX + XXI Galeria Sztuki Polskiej. W salach wystaw zmiennych prezentowane są ekspozycje czasowe, ponadto prowadzone są tu zajęcia edukacyjne dla dzieci, młodzieży i dorosłych, organizowane są liczne konferencje, seminaria i szkolenia. W budynku znajduje się także sklep muzealny oraz kawiarnia.
Najstarszym oddziałem Muzeum Narodowego w Krakowie są Sukiennice w Rynku Głównym 3, które były pierwszą siedzibą muzeum w 1879 r. Zaaranżowana w nich Galeria Sztuki Polskiej XIX wieku jest jednym z najsłynniejszych zbiorów muzealnych w Polsce.
Muzeum ma trzy oddziały biograficzne poświęcone wielkim polskim artystom: Dom Jana Matejki przy ul. Floriańskiej 41 i Dom Józefa Mehoffera przy ul. Krupniczej 26 wraz z odtworzonym w 2004 roku ogrodem zaprojektowanym przez samego Mehoffera i uznanym wówczas za najpiękniejszy ogród młodopolski w Krakowie oraz kawiarnią. Trzeci oddział znajduje się w Zakopanem, przy ulicy Kasprusie 19. Jest to muzeum biograficzne wielkiego kompozytora polskiego – Karola Szymanowskiego, ulokowane w drewnianej Willi Atma.
W Kamienicy Szołayskich, przy placu Szczepańskim 9, oprócz ekspozycji stałych i czasowych, odbywają się wykłady, koncerty, spektakle teatralne oraz zajęcia edukacyjne. Znajduje się tam także sklep muzealny i kawiarnia.
W Pałacu Biskupa Erazma Ciołka, przy ulicy Kanoniczej 17, działają dwie stałe galerie prezentujące kolekcje MNK. Na I piętrze – galeria Sztuka Dawnej Polski. XII–XVIII wiek, gdzie można oglądać dzieła polskiej sztuki średniowiecznej, renesansowej i barokowej. Na parterze – galeria Sztuka Cerkiewna Dawnej Rzeczypospolitej.
W posiadaniu Muzeum Narodowego w Krakowie jest bezcenna, licząca 100 tysięcy egzemplarzy kolekcja numizmatów eksponowana w Muzeum im. Emeryka Hutten-Czapskiego, które mieści się przy ulicy Piłsudskiego 10-12. W roku 2016 w tym kompleksie został zbudowany Pawilon Józefa Czapskiego – nowe muzeum poświęcone wnukowi Emeryka, wybitnemu malarzowi i pisarzowi.
W budynku Starego Spichlerza przy placu Sikorskiego znajduje się muzeum Stanisława Wyspiańskiego, najwybitniejszego artysty polskiego modernizmu.
Integralną częścią Muzeum Narodowego w Krakowie jest od 2016 roku kolekcja Książąt Czartoryskich. Z książęcej kolekcji pochodzą m.in. Dama z gronostajem Leonarda da Vinci i Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem Rembrandta. Po dokończeniu remontu budynków Muzeum Książąt Czartoryskich przy ulicy św. Jana 19 pod koniec 2019 roku ta bezcenna kolekcja, zaliczana do najważniejszych w Polsce, została ponownie udostępniona publiczności.
Wiosną 2021 roku do odrestaurowanego i zmodernizowanego Arsenału Książąt Czartoryskich powróciła Galeria Sztuki Starożytnej, licząca 1000 eksponatów. Kolekcja Czartoryskich obejmuje także 250 tysięcy rękopisów, starodruków, książek i dokumentów, które są dostępne w Bibliotece Książąt Czartoryskich, mieszczącej się w kamienicy przy ulicy św. Marka 17.
Dzięki prowadzonej od lat systematycznej digitalizacji zbiorów muzealnych i bibliotecznych, kolekcja Muzeum Narodowego w Krakowie dostępna jest online, za pośrednictwem platformy cyfrowej zbiory.mnk.pl, liczącej pod koniec 2019 r. ponad 135 000 obiektów.
Źródło: www.mnk.pl
