Otwartość na eksperyment, entuzjazm, solidarność, zwrócenie ku przyszłości, a także niezgoda na kształt ówcześnie funkcjonujących muzeów – to cechowało artystów, którzy w czterech krajach, na różnych kontynentach, w różnych realiach społeczno-politycznych zdecydowali się zmierzyć z zadaniem zdefiniowania muzeum na nowo. W rezultacie stworzyli swoje własne kolekcje i przestrzenie wystawiennicze, pomyślane jako zalążki awangardowych muzeów.
Wystawa Awangardowe muzeum to pierwszy na świecie projekt pozwalający równolegle prześledzić historię czterech niezwykłych inicjatyw: rosyjskiej sieci Muzeów Kultury Artystycznej, hanowerskiego Kabinett der Abstrakten, założonego w Nowym Jorku Société Anonyme Inc. oraz powstałej w Łodzi Międzynarodowej Kolekcji Sztuki Nowoczesnej grupy a.r.. Za wszystkimi stali artyści, których łączyła niechęć do muzeów rozumianych jako świątynie służące kultywowaniu przeszłości. Działając niezależnie od siebie, starali się wypracować nową formułę, dzięki której muzeum miało się stać laboratorium nowej sztuki i nowych sposobów obcowania z nią.
Na wystawę składają się przestrzenie dwojakiego rodzaju. Pierwsze, prezentując materiały archiwalne, pozwalają zapoznać się z założeniami poszczególnych awangardowych inicjatyw, a także z ich historią. Przestrzenie drugiego rodzaju służą eksponowaniu prac artystów związanych z tymi inicjatywami. Wśród nich znajdują się prace m.in. Marcela Duchampa, Katherine S. Dreier, Natalii Gonczarowej, El Lissitzkiego, Kazimierza Malewicza, Pieta Mondriana, Pabla Picassa i Aleksandra Rodczenki. Na łódzką wystawę zostały one użyczone przez takie instytucje jak Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Tate Modern w Londynie, State Museum of Modern Art w Salonikach, National Gallery w Erywaniu czy Yale University Art Gallery w New Haven. Wybór dzieł i ich aranżacja zostały zainspirowane wystawami historycznymi, m.in. pierwszą stałą ekspozycją kolekcji grupy a.r. w Miejskim Muzeum Historii i Sztuki w Łodzi oraz International Exhibition of Modern Art zorganizowaną przez Société Anonyme w Brooklyn Museum (1926). Na wystawie znajduje się też rekonstrukcja słynnego Kabinnet der Abstrakten, który El Lissitzki zaprojektował w 1927 roku dla Provinzialmuseum w Hanowerze.
Sieć Muzeów Kultury Artystycznej w Rosji, Société Anonyme w Nowym Jorku, Kabinett der Abstrakten w Hanowerze oraz Międzynarodowa Kolekcja Sztuki Nowoczesnej grupy a.r. w Łodzi – te cztery wyjątkowe inicjatywy przybliżone zostały widzom nie tylko dlatego, że są istotnym fragmentem XX-wiecznej historii sztuki, ale także z tego względu, że współcześnie mogą służyć jako inspiracja dla wszystkich tych, którzy zastanawiają się czym powinno być muzeum.
Kuratorzy: Agnieszka Pindera, Jarosław Suchan
Źródło: materiały prasowe MS w Łodzi
fot. pinacoteca.pl
