Wiemy, jak mówić o rasie, gdy mowa o ludności kolorowej, wiemy, jak mówić o seksualności, gdy mówimy o osobach LGBT, wiemy, jak mówić o genderze, gdy mowa o kobietach, ale mówić o heteroseksualnym białym mężczyźnie jest wciąż niezwykle trudno – twierdził Michael Kimmel, przywołany niedawno przez Wojciecha Śmieję w jego książce Po męstwie.
Mimo że męskość w tradycyjnych, konserwatywnych ujęciach kojarzona była z tym, co mocne, jednoznaczne i hegemoniczne, współcześnie jest pojęciem raczej mglistym i trudnym do sprecyzowania. Choć nie brakuje ram teoretycznych, którymi bieżące badania starają się ujmować tożsamość współczesnego mężczyzny, odpowiedzi uwzględniające zarówno zmianę pełnionych przez niego ról w globalnym społeczeństwie, jak i dostrzegające fakt, że pozycje władzy i kontroli wciąż znajdują się w jego rękach ciągle wydają się niewystarczające. Wystawa jest eksperymentalnym polem, w którym mężczyźni przyglądają się tym napięciom, próbując odnaleźć język mówienia o momencie metamorfozy – przekraczania stworzonych w przeszłości modeli funkcjonowania w zbiorowości i poszukiwania dla siebie nowego miejsca.
Nie ma już jednej męskości – pojęcie to pojawia się już tylko w liczbie mnogiej, a zbiór opowieści o współczesnym mężczyźnie coraz bardziej się poszerza. Jak każda tożsamość, jest rodzajem fikcji, nad którą kontrolę sprawują dominujące porządki ideologiczne. Jak każda fikcja, jest więc nieustająco konstruowana, przepisywana i kontestowana.
Wystawa Zamek na piasku pozwala wybrzmieć części głosów, które snują opowieść o męskim podmiocie. Przepracowuje mityczne wyobrażenia o zdobywcach, wojownikach, opancerzonych ciałach, nie odwracając się od płynnych tożsamości i cielesności delikatnej i naznaczonej traumą. Posługując się kategorią pancerza i twierdzy, oddzielających pozornie zintegrowaną tożsamość od potencjalnych zagrożeń, snujemy refleksję na pograniczu krytyki i afirmacji. Artyści śledzą wzajemne powiązania pomiędzy aktami przemocy i aktami troski, potrzebą kontroli a bezsilnością, wykluczeniem a poszukiwaniem wspólnoty. Męskościom przyglądają się z perspektyw cielesności i seksualności, emocjonalności, wychowania, relacji międzyludzkich, pracy i kryzysów.
Droga do współczesnych męskości nie może ominąć tych cech, które, właściwie skanalizowane, pozwalają organizmowi społecznemu rozwijać się w stanie różnorodności i wzajemnej koegzystencji odmienności. To mozolny proces krytycznego przyglądania się dotychczasowym fikcjom, ale przede wszystkim przywracania mężczyznom możliwości przyjmowania ról, z których historycznie sami się wykluczyli.
Artyści: Krystian Truth Czaplicki, Oskar Dawicki, Marcin Dudek, Piotr Gromniak, Szymon Kobylarz, Kamil Kukla, Norman Leto, Jerzy Lewczyński, Michał Łuczak, Dominik Ritszel, Filip Rybkowski, Michał Sroka, Grzegorz Sztwiertnia, Andrzej Tobis, Michał Zawada
Kuratorzy: Szymon Kobylarz, Kamil Kukla, Filip Rybkowski, Michał Sroka, Michał Zawada
Źródło: materiały prasowe CSW Kronika
