Prace Mieczysława Wejmana powstałe pomiędzy Wielką Akcją w dzielnicy żydowskiej (lipiec 1942) i powstaniem w getcie (kwiecień 1943) a wybuchem powstania warszawskiego (1 sierpnia 1944) stały się jednym z najważniejszych polskich dokumentów artystycznych, rejestrujących czas okupacji – a zwłaszcza Zagłady.
Tancerze i tancerki, aktorzy i aktorki, akrobaci i akrobatki. Odmieńcy, którzy w tanecznych pozycjach lub w cyrkowych sztuczkach coś zakrywają i coś odkrywają, przyjmują i zmieniają role, odtwarzają kroki samotnie i poprzez taniec wchodzą w interakcję z tłumem.
Prezentowane na wystawie czasowej w Żydowskim Instytucie Historycznym prace Mieczysława Wejmana, malarza i grafika, znanego m.in. z cyklu Rowerzysta, powstały w okupowanej Warszawie na przełomie 1943 i 1944 r. Przez lata Tańczący interpretowani byli jako uniwersalna opowieść o wojennej apokalipsie, jednak bardziej drobiazgowa analiza, odkrywająca unikalny kontekst powstania dzieł, pozwala powiązać grafiki z historią okupowanej Warszawy, żydowskich mieszkańców getta i ofiar powstania z wiosny 1943 r.
Tańczącyto grafiki wykonane w technice akwatinty i akwaforty.
Bohaterami grafik i szkiców Wejmana są osoby bezbronne, biorące udział w rodzaju teatru społecznego, których status jest podkreślony wyróżniającym je strojem lub nagością. Są to osoby wystawione na ogląd gapiów. Na metaforycznej scenie występują więc inni, bezbronni, a obok nich ci, którzy na różne sposoby wprawiają ich w ruch, a także patrzący na nich, bardziej lub mniej obojętni. Dlatego lektura Tańczących wydaje się jednoznaczna: Mieczysław Wejman rejestruje sytuację Żydów w Warszawie podczas okupacji niemieckiej.
Źródło: tekst kuratorski Piotr Rypson
Kurator: Piotr Rypson
fot. pinacoteca.pl
