Po sukcesie na 60. Międzynarodowej Wystawie Sztuki – La Biennale di Venezia, projekt Repeat After Me II (w polskiej wersji: Powtarzajcie za mną II) autorstwa ukraińskiego kolektywu Open Group trafił do Polski. Wystawa pierwotnie prezentowana w Zachęcie, to poruszająca instalacja audiowizualna, która w wyjątkowy sposób oddaje głos cywilnym świadkom wojny w Ukrainie.
Centralnym elementem wystawy są dwa filmy zrealizowane w latach 2022 i 2024. Bohaterowie – cywilni uchodźcy z Ukrainy – odtwarzają z pamięci dźwięki wojny: strzały, eksplozje, wycie syren, szelest ostrzałów. Te dźwięki nie są tłem – stają się głównym nośnikiem narracji, zachęcając widzów do ich powtarzania. Forma karaoke, znana jako rozrywka, zostaje tu radykalnie przekształcona: zamiast przebojów – dźwięki śmiercionośnej broni; zamiast rozrywki – pamięć o przetrwaniu.
Film z 2022 roku dokumentuje losy tzw. uchodźców wewnętrznych – osób, które przemieściły się ze wschodniej do zachodniej Ukrainy. Z kolei nowsza realizacja z 2024 roku przenosi opowieść w wymiar międzynarodowy – bohaterowie wypowiadają się z miejsc takich jak Wrocław, Berlin, Wiedeń, Wilno, Tullamore (Irlandia) czy Nowy Jork. Ta zmiana lokalizacji poszerza wymiar doświadczenia: z bezpośredniego zagrożenia ku przeżywaniu traumy na emigracji.
Scenografia wystawy balansuje między groteską a grozą: bar karaoke przyszłości z mikrofonami, stalowymi meblami i czerwonym światłem staje się przestrzenią, w której zacierają się granice między rozrywką a świadectwem. Publiczność może wziąć w niej udział, który jest jednocześnie ćwiczeniem empatii i pamięci.
Repeat After Me II nie pozwala zapomnieć. To nie tylko zapis wojennej traumy, ale też dokument, który działa na zmysły – głównie słuch. To także polityczny i emocjonalny akt: pokazanie, że wojna to nie tylko obrazy, ale dźwięki, które pozostają w ciele na zawsze. Jak mówi jeden z bohaterów wystawy: „Powtarzajcie za mną, abyście usłyszeli i nigdy nie zapomnieli.”
Kuratorka: Marta Czyż
Źródło: materiały prasowe Krupa Art Foundation
