Wystawa Przestrzenie to wyjątkowa okazja, by zanurzyć się w zjawisko, które na trwałe zmieniło sposób, w jaki myślimy o sztuce i jej obecności w przestrzeni. Pokazując prace klasyków polskiej sztuki współczesnej — takich jak Magdalena Abakanowicz, Wojciech Fangor, Henryk Stażewski czy Maria Pinińska-Bereś — wystawa przybliża fenomen sztuki environment, jednego z najważniejszych i najbardziej nowatorskich nurtów drugiej połowy XX wieku.
Jak wygląda sztuka, która angażuje różne zmysły i pozwala dosłownie wejść do środka dzieła? Na wystawie Przestrzenie w Zachęcie — Narodowej Galerii Sztuki prezentowane są unikatowe realizacje klasyków polskiej sztuki współczesnej, które zmieniły sposób myślenia o przestrzeni, widzu i ekspozycji. Rekonstrukcje historycznych dzieł oraz bogate materiały archiwalne pozwalają odkryć pionierskie praktyki artystyczne, które inspirują do dziś.
Termin environment (z ang. otoczenie) odnosi się do prac, które angażują widza fizycznie i zmysłowo — przestrzeni zaprojektowanych tak, by można było do nich wejść, doświadczyć ich światła, dźwięku, koloru i rytmu. Ten sposób myślenia o sztuce wyprzedza o dekady dzisiejsze instalacje immersyjne. To nie tylko forma, ale cała nowa logika tworzenia — łącząca malarstwo, rzeźbę, architekturę i happening.
W Polsce środowisko artystyczne wcześnie podjęło prace sytuujące się w tym nurcie. Za pierwsze dzieło environment w Polsce uznaje się Studium przestrzeni (1958) Wojciecha Fangora i Stanisława Zamecznika. To właśnie malarstwo — z jego eksperymentami z perspektywą, głębią i trójwymiarowością — stało się główną siłą napędową dla rozwoju environment w naszym kraju. Drugim ważnym impulsem była współpraca artystów z architektami przy projektowaniu wystaw — w szczególności z Oskarem i Zofią Hansenami oraz Stanisławem Zamecznikiem.
W ramach wystawy można zobaczyć pięć rekonstrukcji realizacji environment — trzy z nich prezentowane są po raz pierwszy od momentu ich powstania.
Oprócz rekonstrukcji ekspozycja obejmuje także dokumentację twórczości takich artystów jak Włodzimierz Borowski, Józef Szajna, Zbigniew Dłubak, Edward Krasiński, Zbigniew Gostomski i Zygmunt Targowski.
Artyści i artystki: Magdalena Abakanowicz, Tadeusz Dobosz, Wojciech Fangor, Zdzisław Jurkiewicz, Teresa Kelm, Zygmunt Krauze, Andrzej Matuszewski, Ewa Partum, Maria Pinińska-Bereś, Henryk Stażewski, Stanisław Zamecznik
Kurator: Michał Jachuła
Źródło: materiały prasowe Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki
