Franciszek Starowieyski pozostaje do dzisiaj jednym z najważniejszych i najbardziej oryginalnych artystów polskich XX wieku. Jego twórczość, osobowość, charyzma i kontrowersje, jakie wzbudzał przez wiele lat, rozpalały wyobraźnię Polaków. Zajmował się malarstwem, rysunkiem, grafiką, projektował plakaty filmowe i teatralne, uchodząc za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli Polskiej Szkoły Plakatu, tworzył scenografię telewizyjną i filmową. Sam kolekcjonował sztukę, szczególnie dawną, będąc znawcą historii i sztuki XVII i XVIII wieku. Starowieyski często odnosił się do ulubionej przez siebie epoki baroku, która fascynowała go i inspirowała. Od lat 70. antydatował swoje prace, cofając się o 300 lat. Uciekał od teraźniejszości, kierując swoje poszukiwania w sposób konsekwentny i świadomy ku inspirującej go epoce. Jego twórczość osadzona jest na motywach zaczerpniętych z malarstwa barokowego oraz surrealistycznej poetyki snu.
W 2025 roku przypada 95. rocznica urodzin artysty, co stanowi doskonałą okazję do przypomnienia – nie tylko krakowianom – tej postaci, na specjalnej wystawie pełnej rekwizytów, przedmiotów, rzeczy, obiektów i dzieł.
Był postacią o wyjątkowej energii i błyskotliwości, dlatego niemal niemożliwe jest rozdzielenie jego niezwykłej, energetyzującej osobowości od pracy artystycznej – te dwa aspekty przenikały się nierozerwalnie ze sobą połączone.
Artysta prowokował krytyków i jednocześnie oczarowywał publiczność. Pokazywał swój proces twórczy w ramach słynnych parateatralnych spektakli, podczas których tworzył dzieła zwane Teatrami Rysowania. Na oczach widzów powstawały wielkoformatowe, spektakularne prace rysunkowe. Atmosferze magii, tajemnicy i erotyzmu towarzyszyły nagie modelki, muzyka i literacki komentarz. Sfilmowanie procesu powstawania Teatrów Rysowania stało się dziś bezcennym zapisem procesu kreacji, wyjątkowym źródłem wiedzy dla badaczy i historyków sztuki.
Franciszek Starowieyski jest pierwszym Polakiem, który miał indywidualną wystawę w prestiżowej MOMie w Nowym Jorku (1985).
Przez całe swoje życie wykorzystywał estetykę XVII wieku. Na większości prac Starowieyskiego widoczne są akty, zarówno kobiece jak i męskie, potwory, czaszki, barokowe ornamenty oraz monumentalne sceny grupowe. W jego pracach seksualność i erotyka łączy się z barokowym motywem przemijania.
Kolekcjonerstwo było wielką pasją artysty przez całe życie. W sferze jego zainteresowań znajdowały się m.in. książki, druki, meble, drewniane rzeźby, zwierzęce i ludzkie czaszki, przedmioty, zegary, lustra, ryciny, naczynia. Zbierane artefakty czy rzemiosło stawały się inspiracją, źródłem studiów nad epoką, elementem na stałe związanym z bogatą i różnorodną twórczością.
Wystawa w krakowskim Pałacu Sztuki to pierwsza od wielu lat prezentacja twórczości Franciszka Starowieyskiego w murach tej instytucji. Powstała w ścisłej współpracy z synami artysty – Antonim i Mikołajem Starowieyskimi, a ważną częścią ekspozycji są elementy pracowni Franciszka Starowieyskiego, przeniesione bezpośrednio z ulicy Bernardyńskiej w Warszawie, gdzie przez wiele lat żył i tworzył.
Kuratorzy wystawy: Małgorzata i Marcin Gołębiewscy
Źródło: materiały prasowe TPSP w Krakowie
fot. pinacoteca.pl
