Radość formy to wystawa obejmująca grafiki powstałe na podstawie wycinanek Henriego Matisse’a, jednego z najważniejszych artystów XX wieku, wraz z wchodzącymi z nimi w dialog współczesnymi pracami Karola Szafrana – linorytami, obiektami, rysunkami oraz fotografiami.
Prezentowane grafiki obydwu artystów ukształtował twórczy gest cięcia, wydobywający z pewnej całości budzący estetyczną przyjemność fragment. Matisse wykonywał go za pomocą nożyczek, które pozostawiając ślad cięcia tworzyły w gotowym dziele odniesienie do procesu twórczego; Szafran posługuje się skalpelem, pozwalającym na precyzyjne oddanie obłości biologicznych kształtów.
Prezentowane na wystawie Radość formy litografie powstały na podstawie wycinanek, które Henri Matisse tworzył w późnym okresie swojej twórczości. W 1941 roku artysta przeszedł związaną z rakiem żołądka, poważną operację. Do pooperacyjnej rany wdarło się zakażenie, skutkujące ruchową dysfunkcją – artysta do końca swojego życia był w stanie poruszać się jedynie na wózku inwalidzkim. Chociaż niepełnosprawność uniemożliwiła mu prace przy sztaludze, nie przestał tworzyć, zamieniając pędzel na nożyczki.

Prace powstałe w tym okresie cechuje szczególnie prostota form. Kilka falujących linii, zbliżony do trójkąta, błękitny kształt oraz ich niemal – a jednak nie do końca – symetryczne powtórzenie w dolnej części pracy – w ten sposób, za pomocą uproszczonych środków wyrazu, Matisse przedstawił sunącą po lśniącej tafli wody łódź. Kształty odbite przez powierzchnię cechuje subtelne zmiękczenie linii, a jednak, barwy utrzymują identyczną intensywność po obydwu stronach.

Wycinanka, na podstawie której powstała litografia, wywołała małe zamieszanie w 1961 roku, kiedy z okazji wystawy The Last Works of Henri Matisse została zaprezentowana publiczności w nowojorskim Museum of Modern Art – dopiero po 47 dniach od otwarcia wystawy odkryto, że została powieszona do góry nogami. Pracujący przy wystawie zespół zmyliła nie tylko syntetyczność form pracy, ale także widoczne w jej tylnej części ślady po poprzednich montażach, sugerujące, że „Łódź” nie po raz pierwszy została zawieszona odwrotnie.

Grafiki Henriego Matisse’a zostały wypożyczone z kolekcji Epicentrum Art Gallery.

Kuratorka: Weronika Pisarska

Źródło: materiały prasowe IMO Galeria

fot. pinacoteca.pl