Kiedyś wiedza na temat roślin czy grzybów należała do kobiet. Zielarki – herbalistki, zwane też znachorkami lub szeptuchami, znały i wykorzystywały ich naturalne właściwości, a tajniki stosowania przekazywały z pokolenia na pokolenie. Zioła miały zastosowanie praktyczne we wszystkich dziedzinach życia; w kuchni, w kosmetyce, leczeniu, czy w obrzędach. Kobiety potrafiły wykorzystać każdy element rośliny, od kwiatów po korzenie. Ich porad zasięgali ludzie z różnych warstw społecznych, a skuteczna pomoc sprawiała, że cieszyły się powszechnym autorytetem. Często były to niezależne, samotne kobiety, które żyły w zgodzie z cykliczne odradzającą się naturą i z tego harmonijnego współistnienia czerpały swoją siłę. Zielarki były więc pierwszymi farmaceutkami, prekursorkami medycyny naturalnej.
Jak każda wiedza, również ta zaczęła być postrzegana jako zagrożenie. Zaczęto więc tworzyć obraz wiedźmy jako złej, zwykle starej i brzydkiej kobiety, która układa się z diabłem, a ten obdarza ją szatańską mocą i tajemną wiedzą. Umiejętność uzdrawiania została przejęta przez medycynę, która stała się nauką uniwersytecką, a zawód lekarza mogli uprawiać wyłącznie mężczyźni. Natomiast kobiety wykorzystujące swoją, przekazywaną przez pokolenia, wiedzę, z pozycji kapłanek, zdegradowano do szalonych i groźnych czarownic.
Niewiele zielarek-uzdrowicielek przeszło do historii, bo ta pisana była zwykle przez mężczyzn. Jednak to ich umiejętności, aż do końca XIX wieku, wykorzystywano w powszechnym domowym leczeniu. Wiele informacji na temat ówczesnej wiedzy ziołoleczniczej przetrwało do dziś i są stosowane np. w medycynie ludowej. Ale wiele z tej wiedzy utraciliśmy. Powoli jednak ponownie odkrywamy uzdrawiającą moc lekarstw pochodzenia naturalnego, a fitoterapie przeżywają prawdziwy renesans. Po zioła i rośliny sięgamy także w pielęgnacji ciała, coraz chętniej stosujemy je w kuchni. Na znaczeniu zyskuje też podejście holistyczne, w którym nie tylko zwraca się uwagę na objawy pojedynczej choroby, ale również na dietę, emocje i na profilaktykę.
Artystki: Michalina Bigaj, Agnieszka Brzeżańska, Jagoda Dobecka, Magda Hueckel, Petra Krischke, Nina Paszkowski, Anna Zajdel
Kuratorki: Iwona Demko i Renata Kopyto
Źródło: tekst kuratorski
fot. pinacoteca.pl
