Adolf Ryszka należał do prekursorów nowej figuracji w sztuce, nurtu rozwijającego się równolegle do nowej fali w filmie i literaturze. Ekspozycja obejmuje wybór słynnych realizacji Ryszki oraz jego nieznanych prac, a także grupę rzeźb kameralnych.

Był twórcą wybitnych formalnie cykli, m.in.: Niewinni, Kroczący, portrety Pabla Casalsa, Hełmy, Sarkofagi, które weszły do obiegu myśli o sztuce. Udało mu się połączyć wrażliwość na przemiany społeczne z wypracowaniem nowatorskich rozwiązań w rzeźbie współczesnej. Do otwartej przestrzeni wprowadzał abstrakcję organiczną, sięgając po archetypy nieświadome, praobrazy, kompozycje horyzontalne, nacechowane łagodnością, nawiązujące dialog z ziemią i ciągle zmieniającym się spektaklem nieba. Artysta od czasu nauki w zakopiańskim Liceum Kenara oraz początków studiów w pracowni rzeźby Jerzego Jarnuszkiewicza w warszawskiej ASP nieustannie eksperymentował.

Ekspozycję w warszawskiej Zachęcie współtworzą tajemnicze, emanujące wrażliwością kolorystyczną gwasze, przywołujące pierwiastek kobiecy, a zarazem aurę iberoamerykańskiego realizmu magicznego.

Rozpoznawalne w międzynarodowym obiegu formy Adolfa Ryszki wydają się rozmową z przestrzenią nieoznaczoną, na co zwracała uwagę inna wybitna rzeźbiarka — przyjaciółka artysty Wanda Czełkowska. Ich rozmowy o sztuce stały się ważną inspiracją do tytułu wystawy. Czełkowska podkreślała: Przestrzeń jest dla mnie osobą.

Pierwsze sukcesy artysty przypadły na globalny czas manifestacji pacyfistycznych, będących próbą przełamania zimnowojennej polityki i krwawych ingerencji militarnych. Ten aspekt stał się, z jednej strony, bodźcem do przypomnienia tej oryginalnej twórczości w Zachęcie, z drugiej — do pozyskania do zbiorów dwóch słynnych prac Adolfa Ryszki, które wpisują się w głos sprzeciwu wobec przemocy. Dzięki współpracy z najbliższą rodziną Adolfa Ryszki i Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku kolekcja Zachęty wzbogaciła się o dwa arcydzieła rzeźby współczesnej: Niewinny I (1965) i Niewinna III (1968).

Prezentowane prace pochodzą z kolekcji: Anny Ryszki-Zalewskiej, Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, Królikarni — Muzeum Rzeźby im. Xawerego Dunikowskiego, Oddziału Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Okręgowego w Toruniu, Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu, Muzeum Miedzi w Legnicy, Muzeum Sztuki w Łodzi

Kuratorzy: Dorota Grubba-Thiede, Jarosław Pajek

Źródło: tekst kuratorski fot. pinacoteca.pl