Szósta edycja Kijowskiego Biennale została przygotowana przez konsorcjum kuratorów z L’Internationale – europejskiej konfederacji muzeów, instytucji artystycznych i uniwersytetów. Na wystawie pokazanych jest siedem nowych prac, zamówionych specjalnie na tę okazję, a także liczne wypożyczenia i dzieła z kolekcji instytucji członkowskich L’Internationale.
Prezentacja odbywa się w czasie trwających wojen, okupacji, czystek etnicznych i ludobójstwa, w tym inwazji Rosji na Ukrainę, brutalnej operacji Izraela w Strefie Gazy i szerszego faszystowskiego zwrotu w globalnej polityce. Tytuł Bliski Wschód, daleki Zachód wskazuje na obecną rzeczywistość geopolityczną i wzywa do reorientacji pojęć Wschodu i Zachodu. Wystawa śledzi powiązane ze sobą historie w regionie, określanym przez kuratorów jako „Europa Bliskowschodnia” – to termin obejmujący Europę Środkowo-Wschodnią, postsowiecką Azję Centralną oraz Bliski Wschód. Kwestionując (neo)kolonialne relacje między Europą a jej tak zwanymi peryferiami, wystawa jednocześnie stawia tezę, iż los „Większej Europy” kształtuje się obecnie na jej wschodnich rubieżach. Założeniem wystawy jest połączenie „peryferii” byłego Zachodu i otwarcie nowej perspektywy dla projektu europejskiego opartego na doświadczeniu Europy Bliskowschodniej wraz z jej polityczną złożonością i historycznymi uwikłaniami.
Bliski Wschód, daleki Zachód koncentruje się na przeszłych i obecnych trajektoriach przemocy kolonialnej i ludobójstwach w Europie Bliskowschodniej, gdzie nadal trwają różne formy imperialnego ucisku. Wystawa ukazuje matrycę trwającej i historycznej przemocy, wykorzystującej różnorodne technologie i systemy kontroli. Artyści stosują rozmaite strategie mapowania, dokumentowania i konstruowania narracji, które prowadzą zwiedzających przez powiązane konteksty i doświadczenia w odległych geograficznie miejscach i czasie.
Wiele prac podejmuje próbę rozliczenia się z niesprawiedliwościami i okrucieństwami popełnionymi przez przeszłe i obecne formy imperializmu i kolonializmu, odzwierciedlając historyczną świadomość roli sztuki w istotnych – choć ostatecznie nieudanych – wizjach emancypacyjnych.
Dla wielu artystów i artystek biorących udział w wystawie przemoc wojenna pozostaje definiującym kontekstem i nadrzędnym horyzontem. Prace prezentowane na wystawie pokazują, jak przemoc przeniknęła wszystkie sfery życia, prowadząc do degradacji spójności społecznej i solidarności. Niszczenie obrazów i rzeźb, represje wobec autorów oraz niszczenie ziemi przez wojnę i wyzysk są konsekwencją historycznej i obecnej, zmilitaryzowanej rzeczywistości Europy Bliskowschodniej. Poprzez odniesienie do traumy wojennej, cielesności, wysiedleń, wygnań i okupacji wybrane prace artystyczne oferują żałobną, krytyczną odpowiedź na złamane struktury społeczne, środowiskowe i ekonomiczne współczesności.
Podczas gdy galerie przesiąknięte są poczuciem straty wywołanym brakiem pokoju i bezpieczeństwa w regionie, wystawa podtrzymuje potencjał antyimperialnej alternatywy politycznej dla większego projektu europejskiego w przyszłości. Choć historie walki wyzwoleńczej zdają się dziś odchodzić w zapomnienie, ich odtworzenie w obliczu nawracającej przemocy staje się kolejnym pilnym zadaniem.
Artystki i artyści: Basel Abbas & Ruanne Abou-Rahme, Kateryna Aliinyk, Tolia Astakhishvili, Ali Cherri, Lana Čmajčanin, Barış Doğrusöz, Navine G. Dossos, Assaf Gruber, Lawrence Abu Hamdan, Majd Abdel Hamid, Nikita Kadan, Dana Kavelina, Marina Naprushkina, İz Öztat & Zişan, Bojana Piškur, Oleksiy Radynski & Philipp Goll, Koka Ramishvili, Aykan Safoğlu, Hito Steyerl, Saule Suleimenova, Oraib Toukan, Lesia Vasylchenko, Artur Żmijewski
Artyści z depozytu Mysteckiego Arsenału: Oleksandr Bohomazow, Mychajło Bojczuk, Tymofij Bojczuk, Wołodymyr Burluk, Pawło Horiły, Wasyl Jermyłow, Kazimierz Malewicz, Wadym Meller, Sołomon Nikritin, Oksana Pawlenko, Wiktor Palmow, Anatol Petrycki, Maria Syniakowa, Oleksandr Chwostenko-Chwostow
Zespół kuratorski: Nick Aikens (HDK-Valand), Vasyl Cherepanyn (Visual Culture Research Center), Zippora Elders (Van Abbemuseum), Charles Esche (L’Internationale Association), Nav Haq (M HKA), Serge Klymko (Visual Culture Research Center), Magda Lipska (MSN)
Źródło: materiały prasowe MSN
