Wspólny obszar zainteresowań łączący poszukiwania twórcze Joanny Tochman i Darii Wollman stanowi koncepcja pejzażu i jego percepcji jako kulturowej konstrukcji, zbioru wyobrażeń, mitów i legend oraz rzutowanych na niego ludzkich emocji.
Wystawa, łącząc prace artystek w rodzaj całościowej scenograficznej instalacji, opowiada o miejscu, w którym stworzony przez człowieka pejzaż ma moc sprawczą i zaczyna żyć własnym życiem. Ta surrealistyczno-geologiczna przestrzeń, na pozór przyjemna, po chwili staje się miejscem niepokojącym, w którym tracimy równowagę i kontrolę nad rzeczywistością.
Różne typy krajobrazu wywołują różne emocje. Surrealistyczne pejzaże budzą lęk. Wprowadzając oniryczne i niejednoznaczne wizje rzeczywistości, łamią logiczne zasady, powodują dezorientację, co skłania do filozoficznych rozważań nad naturą rzeczywistości.
Według Rosario Assunto, włoskiego filozofa i teoretyka sztuki, krajobraz nie ogranicza się do przestrzeni, lecz zawiera w sobie warstwę emocjonalną, duchową i symboliczną. Jest jednocześnie skończony i nieskończony. Assunto posługuje się pojęciem krajobrazu transcendentalnego, odnosząc się do sposobu, w jaki człowiek postrzega i przeżywa krajobraz, wykraczając poza jego czysto wizualne czy materialne aspekty.
Wystawa Bez końca błękit odnosi się do krajobrazu transcendentalnego, pełniącego zarówno funkcję narracyjną, jak i filozoficzną. Jednym z odniesień, z którego korzystają autorki, są opowiadania Italo Calvino. Eksplorując tematy labiryntów, zagęszczenia rzeczywistości i jej wielowarstwowości, Calvino konstruuje kosmiczne pejzaże jako niezbadane przestrzenie, stające się symbolem nieskończoności i niewyrażalności ludzkich doświadczeń.
W latach 90. XX wieku rosyjscy artyści Witalij Komar i Aleksandr Melamid zrealizowali projekt artystyczny America’s Most Wanted Painting. Na podstawie ankiet dla każdego kraju powstały dwa obrazy: Most Wanted Painting oraz Least Wanted Painting. W większości analizowanych krajów upragnione obrazy respondentów są do siebie niezwykle podobne. Wszystkie zawierają pejzaż z przeważającym błękitem. W teorii pesymizmu kosmicznego Giacoma Leopardiego bezkresny błękit to obraz nieograniczonej przestrzeni, którą filozof kontempluje z samotnego wzgórza. Horyzont jest końcem krajobrazu, co paradoksalnie pozwala wyobrazić sobie nieskończoność. Patrząc w błękit nieba człowiek szuka sensu własnego istnienia, nie znajduje w nim jednak odpowiedzi.
Kuratorki: Agata Cukierska, Katarzyna Kalina
Źródło: materiały prasowe CSW Kronika
