Wystawa o Kamionku
Marcin Wicha i Agnieszka Rayss, zafascynowani Kamionkiem, stworzyli wystawę i książkę, ukazujące tę mało znaną część prawobrzeżnej Warszawy. Słowo i fotografia uzupełniają się, tworząc jedyną w swoim rodzaju mozaikę opowieści. Na wystawie Znaleźne. Przeszłość i przyszłość Kamionka prezentowane są obiekty i archiwalia z kolekcji Muzeum Warszawskiej Pragi, współczesne fotografie autorstwa Rayss, a nawet… bruk z terenu dawnego Instytutu Weterynaryjnego (dzisiaj Sinfonii Varsovii).
Książka Kamionek
Książka Kamionek to kilkanaście krótkich tekstów, w których Marcin Wicha z właściwym sobie umiłowaniem detalu i dowartościowaniem rzeczy pozornie nieistotnych nakreślił mapę wędrówek w czasie i przestrzeni. Zdjęcia Agnieszki Rayss powstałe na potrzeby publikacji pokazują, że różne perspektywy mogą spotykać się i przecinać w zaskakujący sposób. Razem stworzyły wyjątkową opowieść nie tylko o Kamionku, lecz także o tym, jak można przyglądać się miastu.
Kiedy powstał Kamionek? Kto go tam wie. Na pewno nie wtedy, kiedy ktoś go tak nazwał *
Wieś Kamion pojawiła się w kronikach z XIV wieku, a w granice Warszawy wszedł dopiero w 1891 roku. W drugiej połowie XIX wieku i przez cały XX wiek Kamionek był rejonem przemysłowym. Tutaj produkowano soczewki, pompy, pociski, papierosowe gilzy, żelazka, siodła i uprzęże, butle z acetylenem i… ptasie mleczko. Po transformacji ustrojowej większość fabryk zlikwidowano, a obecnie dawne tereny przemysłowe przekształcane są w obszary zabudowy mieszkaniowej i usług. Zmiana wydaje się jedyną stałą cechą Kamionka.
Wystarczy spacer, żeby zobaczyć cały poprzemysłowy świat
Marcin Wicha i Agnieszka Rayss upodobali sobie ten nieefektowny kawałek stolicy. Krążyli po tym niewielkim skrawku Warszawy, łapiąc to, co znika, i tropiąc warstwy historii. Pomnik Budowy Szosy Brzeskiej, budynki fabryczne w nowych rolach, fragmenty brukowanych ulic, park Skaryszewski, ulica Grochowska, likwidowany skłot. Obiekty przeszłości wyszukali też w przepastnych magazynach Muzeum Warszawy. W 2022 roku Muzeum Warszawskiej Pragi zaprosiło tę dwójkę do poprowadzenia spaceru po Kamionku. Wspólna wyprawa była ważnym punktem w pracy nad wystawą i książką.
Kamionkografię można praktykować wszędzie
Wystawa Znaleźne. Przeszłość i przyszłość Kamionka prowadzi przez materialność starego Kamionka, widma epoki industrialnej i najnowszy rozdział w jego historii. Bliska niegdyś relacja świata ludzkiego i przyrody zmieniła się wraz z początkiem przemysłowej historii tej części Warszawy. Potransformacyjny rozpad ustępuje pola gentryfikacji. Powstają osiedla, wizualizacje osiedli, plany rewitalizacji.
Teczki pełne wycinków, listów, starych recenzji, ulotek, plakatów, pocztówek i rysunków
Książka Kamionek – z tekstem Marcina Wichy i zdjęciami Agnieszki Rayss – jest opowieścią o historii tego miejsca i zarazem poetyckim esejem o przemijaniu. To również niezwykły manifest uważności dwojga autorów, którzy potrafią dostrzec wokół siebie niepozorne detale: rysę w chodniku, spłowiałą flagę, stare, przetarte ogłoszenia. Z tych obserwacji tworzą mozaikowy portret bliskiego im skrawka Warszawy, gdzie powoli blakną lub znikają ślady przeszłości.
* Teksty pochodzą z książki „Kamionek”, autorzy: Marcin Wicha, Agnieszka Rayss
Zespół kuratorski: Agnieszka Rayss, Marcin Wicha
Źródło: materiały prasowe Muzeum Warszawskiej Pragi
Muzeum Warszawskiej Pragi: ul. Targowa 50/52, 03-733 Warszawa