Czy pomnik jako forma z natury upamiętniająca może mówić o przyszłości? Czy można zdekonstruować monument i wykorzystać jego kapitał symboliczny, tak aby stał się użyteczny dla budowania wspólnoty złożonej z odmiennych głosów oraz doświadczeń? Marta Romankiv w działaniu Pomniki będą mówiły naszymi głosami zainicjowała proces budowy prototypu narzędzia umożliwiającego wypowiadanie się grupom, które zazwyczaj stanowią niesłyszalną, często marginalizowaną, mniejszość. Strategia artystki zakłada zaaranżowanie sytuacji pozwalającej na wybrzmienie ich głosów.
Punktem wyjścia projektu jest pomnik hrabiego Aleksandra Fredry, znajdujący się na wrocławskim Rynku Starego Miasta. Powstały prototyp – obiekt – przeznaczony jest do umieszczenia na tej rzeźbiarskiej figurze, choć jednocześnie może pełnić rolę uniwersalnej konstrukcji do wygłaszania potrzeb i postulatów różnych grup społecznych.
Aby obiekt po raz pierwszy mógł wybrzmieć, artystka zaprosiła do współpracy grupę osób migranckich pochodzących z Ukrainy, Białorusi i Kolumbii. Wszyscy oni przyjechali do Wrocławia by studiować, pracować, czy po prostu mieszkać. W czasie warsztatowych spotkań uczestniczki i uczestnicy rozmawiali o swoich doświadczeniach, łączących ich trudnościach, ale także potencjalnych scenariuszach przyszłości, opartych na wizji heterogenicznego społeczeństwa. W efekcie powstało specyficzne słuchowisko – manifest o potrzebie odzyskania praw i równego, sprawiedliwego miejsca w tkance społecznej.
Na wystawie Marta Romankiv prezentuje zarówno dokumentację procesu powstawania projektu jak i jego efekt – opisany prototyp. Artystka nieprzypadkowo wykorzystuje pomnik Fredry, który w 1956 roku odbył własną migrację ze Lwowa do stolicy Dolnego Śląska. Stalowa konstrukcja prototypu, zaprojektowana i dopasowana do gabarytów pomnika staje się w sposób symboliczny platformą dla głosów, których reprezentacji brakuje w przestrzeni publicznej.
Czy stojące na centralnych placach miast rzeźby mogą pomóc w kształtowaniu nowej, bardziej inkluzywnej wspólnotowej przyszłości? Prototyp artystki jest próbą opracowania obiektu przeznaczonego do przestrzeni publicznej, który ma stanowić otwartą platformę sprzyjającą wspólnotowemu dialogowi społecznemu.
kurator: Piotr Lisowski
Źródło: materiały prasowe Galerii 66P
fot. Małgorzata Kujda / 66P
